အပ်က္အစီးမ်ားလြန္းခဲ့ေသာ ဆူနာမီမဟာေရလိႈင္းကို ျဖစ္ေစခဲ့သည့္ အင္အားျပင္း ငလ်င္ေၾကာင့္ ဂ်ပန္ပင္မကၽြန္းကို ၈ ေပ (၂ ဒသမ ၄ မီတာ) ေရြ႕လ်ားေစခဲ့သည္။ ကမၻာ့၀န္ရိုး လည္ပတ္မႈမွာလည္း ေရႊ႕သြားခဲ့သည္။
“အခုေလာေလာဆယ္ သိရသေလာက္ေတာ့ GPS တိုင္းတာေရးဌာနဟာ ၈ ေပ ေရြ႕သြားခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ပန္ ဘူမိတုိင္းတာေရး သတင္းဌာန Geospatial Information Authority - GSI ရဲ႕ ေျမပံုကို ၾကည့္ေတာ့ ေရႊ႕လ်ားသြားခဲ့တဲ့ ေျမထု ပံုစံဟာ အေတာ္ေလး က်ယ္ျပန္႔တဲ့ နယ္ေျမေဒသၾကီး တစ္ခုလံုးမွာ ဆင္တူေနပါတယ္။” အေမရိကန္ ဘူမိဆာေဗးဌာန၏ ဘူမိရူပေဗဒပညာရွင္ ကန္းနက္ဟဒ္နာ့က ေျပာျပခဲ့သည္။
ငလ်င္ႏွင့္ ဆူနာမီေရလိႈင္း မျဖစ္ပြားမီႏွင့္ ျဖစ္ပြားျပီးပံု (NASA)
အီတလီအေျခစိုက္ အမ်ဳိးသား မီးေတာင္ေဗဒႏွင့္ ဘူမိရူပေဗဒဌာန၏ အစီရင္ခံစာမ်ားအရ ၈ ဒသမ ၉ ပမာဏရွိ ေျမငလ်င္ေၾကာင့္ ကမၻာ့၀န္ရိုးမွာလည္း ၄ လက္မ (၁၀ စင္တီမီတာ) ခန္႔ ေရႊ႕သြားခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
လူရာေပါင္းမ်ားစြာ အသက္ ဆံုးရံႈးခဲ့ရသည့္ ဂ်ပန္ေျမာက္ပိုင္း ကမ္းရိုးတန္း ငလ်င္လိႈင္းေၾကာင့္ ေပ ၃၀ အျမင့္ ရွိေသာ ေရတံတိုင္း လိႈင္းလံုးၾကီးမ်ား ျမင့္တက္လာခဲ့ျပီး လယ္ကြင္းမ်ားကို ဖံုးလႊမ္းသြားခဲ့သည္။ ျမိဳ႔မ်ားကိုလည္း ေရေအာက္ဆြဲယူ ႏွစ္ျမွဳပ္ပစ္ခဲ့သည္။ ေနအိမ္မ်ားကို အေ၀းေျပး လမ္းမၾကီးမ်ားသို႔ ဆြြဲယူသြားခဲ့၏။ ေမာ္ေတာ္ကားမ်ားႏွင့္ ေလွသမၺာန္မ်ားကိုလည္း ကေလးကစားစရာမ်ားကဲ့သို႔ ေျမွာက္ပင့္ ေဆာ့ကစား ပစ္လိုက္သည္။ လိႈင္းလံုးၾကီးအခ်ဳိ႕မွာ မီယာဂိကၽြန္းဆြယ္ ကုန္းတြင္းပိုင္း ေျခာက္မိုင္ (၁၀ ကီလိုမီတာ) အထိ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။
သမိုင္းတြင္ အင္အားအျပင္းဆံုး ငလ်င္လိႈင္းျဖစ္ျပီး ေနာက္ဆက္တြဲ ဆူနာမီေရလိႈင္းမွာ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ တ၀ွမ္းလံုးသို႔ ကူးစက္သြားခဲ့သည္။ ကေနဒါအေနာက္ပိုင္း၊ အေမရိကန္၊ ခ်ီလီႏုိင္ငံမ်ားအထိ ႏုိင္ငံ ၅၀ တြင္ ဆူနာမီ သတိေပးႏိႈးေဆာ္ခ်က္မ်ား ပဲ့တင္ထပ္သြားခဲ့၏။ ငလ်င္လိႈင္းငယ္ ၁၆၀ ေက်ာ္ကို ၂၄ နာရီအတြင္း ဆက္တုိက္ ျဖစ္ေစျပန္သည္။ ၁၄၁ လိႈင္းမွာ ငလ်င္ပမာဏ ၅ မက္ဂနီက်ဳ အနည္းဆံုးရွိေနခဲ့သည္။
သမုဒၵရာမ်ားႏွင့္ တုိက္ၾကီးမ်ားေအာက္၏ ေျမလႊာထုေအာက္မွ ေက်ာက္ျဖာလႊာ tectonic plates မ်ား ၁၈ မီတာခန္႔ အံလြဲေခ်ာ္ခဲ့သည္။ အက်ဳိးဆက္အေနျဖင့္ အရွည္ ၂၅၀ မိုင္ ( ကီလိုမီတာ ၄၀၀) ႏွင့္ အက်ယ္ မိုင္ ၁၀၀ (ကီလိုမီတာ ၁၆) ခန္႔ ေျမလႊာထု ဧရိယာ အက်ယ္အ၀န္းမွာ စုတ္ျပဲ ေပါက္ကြဲ ထြက္သြားျပီး ငလ်င္လိႈင္းမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစခဲ့ျခင္းပင္ ျဖစ္ေၾကာင္းကို ဘူမိရူပေဗဒပညာရွင္ ရွန္ေဇာင္ခ်န္က ဆိုပါသည္။
ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ “မီးကြင္း ring of fire” ဟု တင္စား ေခၚေ၀ၚထားသည့္ ေတာင္ပစိဖိတ္ သမုဒၵဖက္ပိုင္းရွိ နယူးဇီလန္မွစျပီး ဂ်ပန္အထိ၊ အလက္စကားမွသည္ ေတာင္ေျမာက္အေမရိကန္ ကမ္းရိုးတန္းအထိ ရွည္လ်ားလွေသာ ငလ်င္ေၾကာႏွင့္ မီးေတာင္ရွင္မ်ားအၾကားတြင္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ တည္ရွိေနေလသည္။
ယခုငလ်င္မွာ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ ေဟတီႏုိင္ငံကို ပ်က္စီးေစခဲ့သည့္ ငလ်င္လိႈင္းထက္ အဆ “ရာေပါင္း” မ်ားစြာ ၾကီးမားလြန္းေနသည္ဟု ကိုလံဘီယာတကၠသိုလ္၊ ေျမကမၻာေစာင့္ၾကည့္ေရး the LaMont-Doherty Earth observatory ဌာနမွ ဂ်င္ဂဟာတီက ဆိုသည္။
ဂ်ပန္ငလ်င္သည္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ အင္ဒိုနီးရွားငလ်င္ႏွင့္ အင္အား တူညီေနသည္။ ထိုစဥ္က ေနာက္ဆက္တြဲ ဆူနာမီမဟာ ေရလိႈင္းေၾကာင့္ အိႏၵိယသမုဒၵရာ တေလွ်ာက္ရွိ ႏုိင္ငံ ၁၂ ႏုိင္ငံတြင္ လူေပါင္း ၂ သိန္းခန္႔ ေသေၾက ပ်က္စီးခဲ့ရသည္။ “အခု ဆူနာမီနဲ႔ အရြယ္အစားခ်င္း အၾကမ္းဖ်င္း တူညီတယ္လို႔ ႏိႈင္းယွဥ္လို႔ရပါတယ္” ဂဟာတီက ရွင္းျပသည္။ “၂၀၀၄ ခုႏွစ္တုန္းကေတာ့ ၾကိဳတင္ ျပင္ဆင္ထားမႈ မရွိတဲ့ ေဒသေတြမွာ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အိႏိၵယ သမုဒၵရာတြင္းမွာ ေခတ္မီ ဆူနာမီေရလိႈင္း သတိေပး ႏိႈးေဆာ္ခ်က္ စနစ္လည္းကိုလည္း မတပ္ဆင္ရေသးဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ ပ်က္စီးမႈက ပိုဆိုးရြားခဲ့ပါတယ္။”
ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ နယူးဇီလန္ႏုိင္ငံ၊ ခရိုက္ခ်ာ့ရွ္ျမိဳ႕တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အင္အား ၆ ဒသမ ၃ ပမာဏရွိသည့္ ငလ်င္ျဖစ္ပြားခဲ့ျပီးေနာက္ ရက္သတၱပတ္ အနည္းငယ္အတြင္း ဂ်ပန္ငလ်င္ျဖစ္ခဲ့ျခင္းပင္။ ထိုစဥ္က သမိုင္း၀င္ အေဆာက္အဦမ်ားမွာ လႈပ္ျဖိဳခံခဲ့ရျပီး လူ ၁၅၀ အသက္ ဆံုးရံႈးခဲ့ရသည္။ ငလ်င္ ၂ ခု ျဖစ္သည့္ အခ်ိန္ကာလနီးစပ္မႈေၾကာင့္ ဆက္စပ္ေနမႈ ရွိေနသေလာဟူ၍ ေမးခြန္းထုတ္စရာပင္။ သို႔ေသာ္ ပညာရွင္မ်ားကမူ ေနရာ အလွမ္းေ၀းျခင္းေၾကာင့္ ဆက္စပ္မႈ မရွိႏုိင္ဟု ေကာက္ခ်က္ျပဳၾကသည္။
“ဆက္စပ္ေနမႈကေတာ့ အင္မတန္ နည္းတယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။” ရို႕ဒ္အိုင္လန္တကၠသုိလ္မွ သမုဒၵရာအင္ဂ်င္နီယာဆိုင္ရာ ပါေမာကၡ စတီဖင္ဂရီလီက ရွင္းျပခဲ့သည္။
ေမာကၡ ဘူမိရူပေဗဒသတင္း
Source: CNN
0 ေယာက္ အၾကံျပဳထားပါသည္:
Post a Comment